Hastalık belirtilerinin bütünü ve kişiye özgü ilaç (remedy)

Hahnemann, hastalığın, sadece kişiye acı veren bir dizi fiziksel ve zihinsel belirtilerden ibaret olmadığını belirtmiştir. O inanmıştır ki hastalık; kişinin, hastalık patojenine karşı mümkün olan en iyi cevabı veren savunma mekanizmasının etkileşiminde, yaşam gücünün (vital force) rahatsızlanmasıdır. Tüm varlıkların yaşamını sürdürmek için gereken bu temel enerji kendini sağlık ve güç olarak ifade ederken, balansının bozulmasi ve/veya zayıflaması durumunda da hastalık ve güçsüzlük olarak kendini gösterir. İçsel ve/veya dışsal hastalık faktörlerine karşı ilk önce yaşam gücü bozulur. (§11)

Fiziksel bedende yaşamı sağlayan veya dengeleme mekanizması olarak bulunan bu güç, rahatsızlık durumunda da kendini ilk olarak, bir dizi belirtilerle tezahür ettirir. Hastalık belirti ve bulguları, savunma mekanizmasının işleyişini algılamanın tek yoludur. Organizmanın parçası olan objektif ve subjektif belirti ve bulgular, yine organizmanin kendi kendini iyileştirmesi için üretilmektedir. Hahnemann açıkça işaret etmiştir ki; hastalık belirtilerinin tamami tek göstergedir. Tek şey, hekim hastalığı ortadan kaldırmak için kişinin her durumunu dikkatle ele almalı; ve ancak o zaman tedavi, sağlık haline dönüşerek sanatını göstermiş olacaktir. (§7)

Üstelik, hastalık belirtilerinin bütünü, kişiye ait homeopatik ilaç seçiminde rehber olarak işaret eder. Yani onlar, homeopatik teşhis aracıdır. Bu kesin gercekden itibaren, semptomların bütünü dışında hiçbir şey, hastalığı tespit edemeyebilir.  Bu vasıtayla; yardim ihtiyacını işaret eden sinyallerle vücudumuz tespit edilebilir. Hasta bireyin tüm semptomlarının toplamı, tek göstergedir ve remedi seçiminde bize doğrudan tek rehber olmalıdır. (§18)

Hastanın belirtilerinin bütününü almak, bütün belirtileri toplamak demek midir?

Belirtilerin bütünu demek; hastanın bütün belirtilerini, “kişiselliğinde” tutarlılığa sahip bir şekilde, ahenk ve uyumlu bir bütünlükte, mantıksal formda birleştirmektir. Teknik olarak, bütünlük, semptomların sayısal azlığı veya çokluğuyla ilgili değildir. Üstelik, " bütünlük ", kişinin, tesadüfi olarak, rastgele, ve öylece gelişigüzel bulunan belirtilerinin hepsini toplamak demek de değildir. Zira, ilaç belirtileri, Materia Medica da (homeopatik ilaç rehberi) sebep ve uyum icerisinde, rastgele cıkmış benzer patolojik belirtiler olarak ispatlanir. (2)

Her ilaç, kendine özgü, karakteristik (peculiar) bir şekilde insan üzerinde etkilidir ve kendine özgü olan bu etki, başka bir tibbi maddeden tam olarak aynı şekilde üretilemez. (§118) Hatta ayni aileden gelen bir grup bitki, ortak bir karakterle benzer etki gösterseler bile, tek tek hepsinin kendine özgü ayırdedici özelliği vardir. Örneğin Solanaceae ailesinden olan, bir grup bilinen homeopatik remedilerden Belladonna, Hyoscyamus, Stramonium, Solanum nigrum, daha fazla narkotik özelliğiyle genel olarak beyin üzerinde etkili olurken; Tabacum da yine ayni aileden narkotik karakteri ile beyinde etkisi olduğu halde, daha cok gastrik belirtileri şiddetli mide bulantisi ve kusma olup, sonraki aşamada da kalp üzerinde etki gösterir. Üstelik, Bell, Hyos ve Stram kendi aralarinda daha fazla benzer ve hemen hemen ayni olsalar bile, her zaman birbirlerini takip etmezler. Bell ve Hyos’un bazi belirtileri (symptoms) birbirine karşittir (opposite). Hatta birbirlerini bazen antidote olabilirler, özellikle cilt belirtilerinde. Solanum nigrumun belirgin etkisi ise baş ve göz bölgesiyle beraber, solunum sistemindeki belirtilerle kendini gösterir. (3,4)  

Dulcamara daha az miktar Solanine içerdiğinden daha az narkotikdir. Belirtileri, bagirsaklarda sikinti (griping) veren ağrıyla, spasm ve bilinçsizlik (unconsciousness) takip eder. Dulcamara ayrica, soğuk/nemli ve aniden değişen havayla kötüleşen romatizmada; sinir sistemi, cilt ve boşaltım sistemi üzerinde etkisi vardir. Capsicum ise yine daha az narkotik etkiye sahip olmakla beraber, diğer aile üyelerinden farkli olarak (irritant/acrid) tahriş edici ve keskinliği ile daha cok cilt üzerinde (blister) kabartı olarak ortaya çıkar. (3,4)   

Hastalık resmi (ilaç resmi) yine onun belirtilerinden elde edilir ve homeopatide amacimiz içsel tutarlılığı olan bir kompozisyonla beraber, ayni zamanda kişisel portre de olmalıdır. Bütünlük, kişinin hastalığının içsel özü/mahiyetini (essence) yansıtırken, gerekli diğer detaylarla da; benzer nitelikteki diğer hastalıklarin (benzer ilaclarlar) semptomatik karşılaştırılmasıyla “bireysellestirmede” ayırt etmek gerekir. Bunun için Hahnemann hastanın belirtilerinin bütününü alırken, hastaliğa katkıda bulunan alttaki miasm ve hastalığa ortaklık eden (accessory) koşulları göz ardı etmeyin diye bahseder. (§7) Örneğin arthritis olan bir kişinin, sadece hareketle kötüleşip, dinlenmeye iyi olan eklem ağrılarına dayalı olarak tedavi etmeye çalışildığında, hastalığın özünde küratif etki olmayacaktır.

Kişinin ailesinin ve kendisinin tibbi hikayesi, fiziksel, zihinsel ve duygusal düzleminin yanında, daha fazlası olarak, kişinin doğumla gelen ve/veya sonradan kazanılan hastalık eğilimini (susceptibility) anlamak gerekir. Buna iliştirilmiş olarak; kişinin yeme içme alişkanliği, uyku durumu, yaşam biçimi, mesleği, hangi kültür ve çevre içerisinde bulunduğu gibi diğer koşullar da hastaliğa sebep veya katkida bulunarak yaşam gücünü bozar.

Titiz ve hassas bir sekilde yapilan görüşmeyle elde edilen hastanin belirtilerinin bütünüyle, bozulan yaşam gücü doğru bir şekilde değerlendirilmelidir. Hastalığa sepeb olan factör(ler), kalıtsal (miasmatic) yatkınlık, ve hastanin patolojik olmayan kişiliği tam olarak anlaşılmalıdır. Böylece Hahnemann; eğer toplam belirtiler resmi tam olarak gözlemlendiyse görevin en zor kismı yapılmıştır diye belirtir.   

Kaynaklar:

1- Hahnemann S. “Organon of the Medicine”, Fifth & Sixth ed. Combined. B.Jain Publishers. 2007

2- Close S. The Genius of Homoeopathy; Lectures and Essays on Homoeopathic Philosophy. B.Jain Publishers 2000

3- Farrington E.A. Lectures on Clinical Materia Medica in Famıly Order. Reprinted ed. B.Jain Publishers. 2006.

4- Boericke W. Boericke’s New Manuel of Homeopatic Materia Medica with Repertory. Reprinted ed. B.Jain Publishers. 2007.